“¡Pues aprenda usted euskera!”
Nire aitona Salamancako herri txiki batean jaio zen XX. mendearen hasieran. 14 urte zituela etorri zen bere guraso eta anai-arrebekin Donostiara. Nire aitona, amonarekin batera, gurekin bizi zen, ni jaio nintzen Madrid Hiribideko etxe berean. Ni jaio baino lehentxeago hartu zuen erretiroa gaur egungo Benta Berri auzoan zegoen “El León” garagardo fabrikan. Nire gurasoek etxetik kanpo egiten zuten lan eta orain etxe askotan gertatzen den antzera, orduan ere umeak zaintzeko norbaiten laguntza bilatzea behar beharrezkoa izaten zen. Hasieran, euskara zekien aitaren lehengusina etortzen omen zen ni zaintzera, baina etxeko aitonak, egun osoa libre zeukala ikusita, bere alabari ni zaintzeko eskaintza egin zion.
Aitonak, gure etxean haurrak euskaraz hazteko hartua zuten konpromisoarekin bat eginaz, erretiroa hartu ondoren euskara ikasten hastea erabaki zuen. Ez da ez erraza izango 65 urterekin hizkuntza bat ikasten hastea! Baina horrela egin zuen. Etxean gordeta dauzkat oraindik berak eskuz idatzitako ariketa koadernoak eta erabilitako testu liburuak. Altxorrik preziatuena balira bezala dauzkat gordeta gainera. Asko kostatu zitzaion zekizkien esaldi eta hitzak ikastea, baina helburua lortu zuen: Ez zedila bere errua izan Enekok eta Arantzak euskaraz ez egitea.
Gurasoek, arreba eta biok amarako Ikas-Bide Ikastolara bidaltzea erabaki zuten hasiera hasieratik. Isabel II kalean zegoen Ikastolako irteerara egunero-egunero aitona etortzen zitzaidan bila. Eguraldia lagun, Eustasio Amilibia kalearen parean dagoen parkera eramaten ninduen askotan. Orain hilabete gutxi Udaletxean Aitzol Parkea deitzea erabaki dugun hori. Parke hartan ba ziren “tilin-talan” gutxi batzuek, beti umez gainezka egoten zirenak. Inoiz ez zen bat bera ere libre egoten eta askotan, arratsalde osoa txanda noiz tokatuko zain ematen genuen. Halako batean, ume horien zaintzaileek, egoten ziren ilara luzeak arintzeko akordioa hitzartu zuten: Ume bakoitzak 20 bultzada jaso eta hurrengoari pasatzen uztea erabaki zuten.
Ilaran txintxo-txintxo zain egon ondoren, aitonari eta bioi tokatu zitzaigun txanda. Zabuan igo eta ozenki euskaraz zenbatzen hasi zen nire aitona: Bat, bi, hiru… Halako batean, ilaran zain zegoen emakume batek haserre esan zion: “¡Oiga!, ¿Por qué no cuenta usted en castellano para que todos sepamos cuánto va?”. Eta aitonaren erantzuna: ¡Pues aprenda usted euskera! Horrelakoxea zen nire aitona. Munduan egon zitekeen pertsonarik onena eta atseginena, baina sinesten zuenari eutsi behar zitzaionean ondo eusten zekiena.
Euskararen nazioarteko eguna ospatzen dugun honetan bera etorri zait gogora. Eta aitona Delfin bezala, beste nonbaitetik gurera etorri eta gure hizkuntza maitatzen ikasi duten guztiak. Bera bezala, asko eta asko izan dira esfortzu itzela egin dutenak, batzuetan ikasten, eta beste batzuetan euren oinordekoak euskaldun izan daitezen laguntzen. Orain ia 40 urte Aitzol Parkean jolasean zebilen ume hark euskara izan du ama hizkuntza, nire seme-alabek orain duten bezala. Zalantzarik gabe, hori jende askoren esfortzuari esker izan da, baina gaur espresuki Salamancako nire aitona omendu nahi dut, berari ere zor diodalako euskaldun izatea. Bihotz bihotzez eskerrikasko aitona.